Hamburg’daki ünlü EC Boxing kulübü başkanı işadamı Erol Ceylan’ın pek bilinmeyen meraklarından birinin de, yıllardır emek verdiği “Tespih Koleksiyonu” olduğu ortaya çıktı. 300’ü aşkın bir koleksiyona sahip olan Ceylan’ın tespihlerinden 43 adedi az bulunur cinsten.
Haber: Mehmet ATAK / Fotoğraflar: Cem SUVEREN
Halk arasında “tesbih”, Türk Dil Kurumu’na (TDK) göre ise “tespih” olarak yazılıp konuşulan, hem aksesuar ve süs eşyası hem de ibadet aracı olarak kullanılan tespihler, günümüzde Pul, Kravat, Para, Kalem, Telefon gibi yüzlerce örnekte olduğu gibi, artık meraklıları tarafından koleksiyon malzemesi olarak da değerlendiriliyor. Bunlardan biri de, ticaret alanındaki başarılarına ilaveten, başında olduğu EC Boxing adlı spor kulübünün Almanya, Avrupa ve Dünya çapındaki şampiyonlukları vesilesiyle 5 defa “Yılın Promotörü” seçilen Erol Ceylan. Ceylan‘la Hamburg’daki otelinin bürosunda yaptığımız görüşmede, tespih konusunda babadan kalma derin bilgilere sahip yakın dostu Serkan Babacan da hazır bulundu. Bir yandan kahvelerimizi içerken, diğer yandan da, meraklı gözlerle bürodan ziyade adeta bir müzeyi andıran salonun köşe ve duvarlarındaki çeşitli koleksiyonlara bakmadan duramıyorduk. Tablolar, fotoğraflar, şişeler, bardaklar, ve kitaplar, vs…
325 ÇEŞİTLİK TESPİH KOLEKSİYONU
Başkan Erol Ceylan, önümüzdeki masada kategorilerine göre itina ile dizilmiş sıra sıra tespihleri işaret ederek,“Tespih merakım ta gençlik yıllarımda başladı ve hâlen de devam ediyor. Bu konuda uzman olan dostum Serkan Babacan’ın tavsiyeleri doğrultusunda şu masada gördüğünüz çeşit çeşit tespihlerden 325 adedini bir araya getirip koleksiyon oluşturduk. Bakınca, insanın gözü gönlü açılıyor, büyük bir manevi haz duyuyoruz. Önemi olan bu koleksiyonun maddi değil, mânevi değeridir.” şeklinde bir giriş yapıp, sözü Adanalı arkadaşı tespih uzmanı müzisyen Serkan Babacan’a bıraktı. “Babam bu işi hobi şekilde yapa yapa uzmanlaşmıştı. Kendisi rahmetli Sakıp Sabancı’nın tespih ekspertiydi. Be de 10 yaşımdan itibaren bu işe alıştım” diyen Serkan Babacan, kökeni Hindistan’a dayanan ve daha sonra Osmanlı’ya ve Avrupa’ya yayılan tespih konusunda açıklamada bulundu. Gelmiş geçmiş tespih ustalarını sayan Babacan, Padişahlar ile Atatürk ve bazı devlet adamlarının da tespihe meraklı olduğunu belirterek şöyle devam etti:
“Gördüğünüz bu koleksiyonda Osmanlı sınıfı antikalar ile sayılı ustaların elinden çıkmış el yapımı değerli tespihler yer almaktadır. Bunlar Erzurum Oltu taşı, Necef, Damla, Ateş, Sıkma , Baga , Ukrayna ve dünyaca ünlü İstanbullu ustaların yapımı tespihler. Artık koruma altına alınmış olan Caretta kaplumbağalarının sırtından yapılmışlar da var. Taş sayısı ise, Efe tarzı 17-21 adet olanlar olduğu gibi, 33’lük ve genellikle namaz esnasında kullanılan 99 boncuklu da olanlarını da sayabiliriz. Koleksiyonumuzdaki tespihlerden 43’ü çok seçme cinsten olup, anti bakteriyel özellik taşımaktadır. Tabii yapım maddesine göre özel kokulu teşbihler de makbuldür.”
TESPİH HAKKINDA NOTLAR
Kehribar Tespihler, Oltu Taşı Tespihler, Kuka Tespihler, Doğal Taş Tespihler.
Namaz bittikten sonra Allah-ü Teala’nın 99 güzel isminden her birini temsil etmekte olan tespih boncukları 33 kez Elhamdülillah, 33 kez Suphanallah ve de 33 kez Allah-ü Ekber sözcüklerinin tekrarlanması için kullanılmaktadır. Yalnızca İslam dini içerisinde değil, birçok farklı din ve inanışta görülmekte olan tespihler yüzlerce farklı çeşit ve modelde üretilmektedir. İnce bir ip üzerine dikkatle dizilen boncukların bir araya gelmesi ile ortaya çıkan tespihlerin hiç şüphe duymaksızın herkes tarafından en beğenilen çeşidi kesinlikle kehribar tespih türüdür. Kehribar ismi verilen madde, ağaç reçinesinin fosilleşmiş hali olmak ile birlikte en fazla tropikal ağaçlarda ve kozalak ağaçlarında karşımıza çıkmaktadır. Özellikle renk değiştirmesiyle büyük ilgi toplayan bu tespih çeşidi yüzlerce farklı renkte kolaylıkla bulunmaktadır.Kehribar tesbih herkesin beğendiği ve kullanmayı sevdiği tesbih türlerinden bir tanesidir. Öncelikle sinir ve stresi azaltmada ve rahatlamada büyük etkisi bulunan tesbih çekmenin daha birçok yararı bulunmaktadır.
Kehribarın en bilinen faydalarından olan sinir sistemini güçlendirmesi, zekayı ve zihni açması bu tesbihin tercih edilmesini etkileyen en önemli faktörlerdendir.
Tespih çekmek bir gelenektir. Günümüzde tespih koleksiyonu yapanlar da gün geçtikçe artıyor. Tespihin neden yapıldığı, imamesinin orijinalliği, tanelerin muntazamlığı, ipe dizilişindeki renk uyumu tesbihin maddi manadaki değerini arttıran özellikler. Allah’ı anarken insanın elindeki aracın doğal maddelerden oluşması ona ayrı bir lezzet de katıyor. Pek çok madenin insana değdiğinde olumlu etkileri olduğunu biliniyor. Neticede her iki anlamda da “tespih çekmek” insanı bulunduğu boyuttan çok daha ötelere götürüyor.
“Nerede olursanız olun kalbinizin tespihini yanınızda götürün. Yüce olan tek yaratıcıyı her an anın. Huzur bulun, huzurla kalın.”
Kimi ağaçların kokusu, dokusu, kimilerinin ise çeşitli şifalı özellikleri, onlardan elde edilen tespihlere yansır.
Bunun yanında malzemenin doğal ve “canlı” ağaçlardan elde edilmesi nedeniyle, hem canlılığın tespihlerde devam ettiğine hem de tespihi kullanan insanı iyi hissettirdiğine inanılır.
Ağaçlardan elde edilen tesbih türleri:
Abanoz Tespih, Azobe Tespih, Bocote Tespih, Ceviz Tespih, Demirhindi Tespih, Elma Ağacı Tespih, Gül Ağacı Tespih, Kan Ağacı Tespih, Kiraz Ağacı Tespih, Kuka Tespih, Maun Tespih, Narçıl Tespih, Öd Ağacı Tespih, Palmiye Tespih, Sandal Ağacı Tespih, Yılan Ağacı Tespih, Zeytin Ağacı Tespih.
BU KİTAP 15.000 €
Görüşmemizin sonuna doğru, gözümüz bu defa yan masanın üzerindeki yaklaşık 30 x 45 cm ebadında ve bir kutuyu andıran 2 kitaba takıldı. Bunu farkeden Başkan Erol Ceylan, hemen yerinden fırlayarak ancak iki elle taşınabilen o kitaplardan birini alarak masamıza bıraktı. Gördük ki, o dev kitap, ağır siklette bir zamanların ünlü Müslüman boksörü Muhammed Ali Clay’in boks hayatını yansıtıyordu. Duvarda da, o dönemler bir efsane olan Muhammed Ali’nin resimleri dizilmişti. Bugün antik eserler arasında sayılan bu muhteşem kitap tam 15.000 Euro değerindeydi. Bu vesileyle, ABD ile Türkiye arasındaki büyük saat farkından dolayı Muhammed Ali’nin maçını seyredebilmek için sabaha kadar uykusuz kaldığımız günleri anarak mutlu olduk.
TESPİH ÜZERİNE ÖZLÜ SÖZLER
* Kalem ile tesbih dil susunca devreye girer. Sözle anlatılmayanı gözle nizamla anlatır.
* Hayat tespih gibidir; bazen çekmek, bazen sallamak gerekir.