Çocuklarla çalışan uluslararası yardım örgütü Save the Children, Mozambik’in kuzeyindeki Cabo Delgado bölgesinde yaşanan çatışmalarla ilgili raporunda, cihatçı grupların çocukların başlarını kestiğini, bu şekilde öldürülen en genç çocuğun 11 yaşında olduğunun tespit edildiğini yazdı.
Çocuklardan birinin annesi, raporu hazırlayanlara, militanların 12 yaşındaki oğlunun başının kesilişini kendisine zorla izlettirdiklerini anlattı.
Ülkede 2017’de başlayan ayaklanmada, IŞİD bağlantılı cihatçı militanlarla hükümet güçleri arasındaki çatışmalarda 2.500 kişi öldürüldü, 700 bin kişi de kuzeydeki doğalgaz zengini bölgede yer alan evlerini terk ederek farklı bölgelere göç etti.
Save the Children raporunda evlerini terk eden ailelerin ifadeleri yer alıyor. Güvenlik gerekçesiyle ismini vermeden konuşan annelerden biri, en büyük çocuğunun başının kesildiğini, bu sırada çocuklarıyla birlikte yakınlarda bir yerde saklanmak zorunda kaldığını anlattı:
“O gece köyümüz basıldı ve tüm evler ateşe verildi. Olaylar başlarken dört çocuğumla evdeydim. Ormanlık alana kaçmaya çalıştık ama en büyük oğlumu yakaladılar ve başını kestiler. Hiçbir şey yapamadık. Saklanmasaydık bizi de öldürürlerdi.”
Bir başka kadın da üç çocuğu ve kendisinin kaçmaya zorlandığını, ancak militanların dördüncü çocuğunu rehin alıp başını keserek öldürdüğünü anlattı:
“11 yaşındaki oğlumu öldürdüler. Bu olaydan sonra o köyde yaşamanın güvenli olmadığından emin olmuştuk. Bir başka köyde yaşayan babamın evine gittik. Ancak birkaç gün sonra oraya da geldiler.”
Save the Children’ın Mozambik’teki ülke direktörü Chance Briggs, raporda anlatılanlar için “bizi her bir hücremize kadar iğrendiriyor” ifadelerini kullandı:
“Raporu hazırlamak için ailelerle konuşan çalışanlarımız, kamplarda kalan annelerle konuşurken gözyaşlarına boğuldu.”
Birleşmiş Milletler’in yargısız infazlar üzerine çalışan özel raportörü, anlatılanları “Sözlerle ifade edilemeyecek kadar vahşi” olarak nitelendirdi.
Militanlar kim?
Mozambik’teki cihatçı militanlar bölgede Eş Şebap örgütü olarak biliniyor ancak bu örgütün Somali’deki cihatçı Eş Şebap grubuyla hiçbir bağlantısı yok.
Daha önce IŞİD’e bağlılık yemini eden ve bunu da kamuoyuna duyuran Mozambik’teki örgüt, ülkede son yıllarda birçok saldırı düzenledi ve her saldırı sonrası IŞİD’in bu ülkedeki kolu olduğunu göstermeyi amaçlayan açıklamalar yaptı.
ABD Dışişleri Bakanlığı grubu “terör örgütü” olarak kabul ediyor. Ancak grubun lideri, talepleri ya da hedefleriyle ilgili detaylı bilgi yok.
Geçen yıl yayımladıkları bir video, liderlerden biri “Bu hükümetin adil olmadığını kanıtlamak için kasabaları işgal ediyoruz. Hükümet fakirleri aşağılıyor ve tüm gelirleri patronlara veriyor” demişti.
İslam hakkında konuşan militan, ülkede “İslami bir hükümet istediğini, kafirlerin hükümetini istemediklerini” söylüyor ve Mozambik ordusunun hak ihlâli yaptığını iddia ediyor.
BBC’ye konuşan Chance Briggs, çocuklara yönelik bu şiddetin arkasında yatan sebepleri bulmanın zor olduğunu söylüyor:
“Mozambik, dünyadaki en fakir sekizinci ülke. Cabo Delgado de Mozambik’teki en fakir bölge. Ancak bölgede çok zengin mineral kaynakları var. Bu zenginliklerin eşit şekilde dağıtılmadığına dair bir görüş hakim, bu da çatışmaları körüklüyor olabilir.”
“Dürüst olmak gerekirse herhangi bir manifesto yayımlamadılar, bu yüzden gerçek anlamda motivasyonlarının ne olduğunu anlamak zor. Ancak gördüğümüz kadarıyla militanlar halkı göç etmeye zorluyor. Gençleri örgüte katılmaya zorluyorlar ve reddedenleri öldürüyorlar, bazen başlarını kesiyorlar. İnsanların peşinden koşuyorlar. Bunun sonucunda ne olacağını görmek gerçekten çok zor.”
Cabo Delgado’da neler oluyor?
Bu raporda anlatılanlar ilk değil. Bölgeden daha önce de “baş kesme” haberleri gelmişti.
Geçen yıl Kasım ayında, devlet haber kanalı Cabo Delgado’daki bir futbol sahasında 50’den fazla kişinin başı kesilmiş halde bulunduğunu haberleştirmişti.
Yine geçen yıl Nisan ayında bir köyde onlarca kişi vurularak ve başları kesilerek öldürülmüştü.
İnsan hakları örgütleri, Mozambik ordusunun da insan hakları ihlâllerinden sorumlu olduğunu, yasadışı şekilde gözaltılar yaparak bu insanlara işkence ettiğini ve öldürdüğünü söylüyor. Ordu ise cihatçı örgütlere karşı operasyon düzenlediğini belirtiyor.
Mozambik hükümeti ise isyanı bastırmak ve çatışmaları bitirmek için uluslararası yardım çağrısı yapıyor.
Pazartesi günü bir açıklama yapan ABD’nin Başkent Maputo’daki Büyükelçilik yetkilileri, ABD askerlerinin ülkede iki ay kalarak Mozambik ordusunu eğiteceğini, aynı zamanda orduya sağlık ve iletişim ekipmanları sağlanacağını duyurdu:
“Sivillerin korunması, insan hakları ve halkın sürece dahil olması, ABD’nin işbirliği yapması ve Mozambik’te IŞİD’le aktif mücadele için kritik önemdedir.”